در ساعت 20:00 روز سه‌شنبه 26 فرودین ماه 1399 برنامه پایش شبکه یک سیما با اجرای سعید توکلی میزبان دکتر حسین مرادی، مدیرعامل هلدینگ جاوید، و دکتر بهروز تهرانی، مدیرعامل شرکت پیشتاز طب، بود. در این برنامه به موضوع شتابدهنده‌های موجود در این دو شرکت و شرایط فعالیت آن‌ها در دوران کرونا اشاره شد.

در ادامه به شرح این گفتگو پرداخته می‌شود.

توکلی:

شب شما قند و عسل. امیدوارم که حال و احوالتان خوب باشد و قدری از دغدغه‌های کروناییِ ذهنتان حداقل خلاص شده باشید؛ اما به هر حال، ما از هر طرف که برویم باز می‌رسیم به کرونا، با کارآفرینان عزیزمان هم در این زمینه صحبت می‌کردیم. [این دو] خیلی فعالیت‌های خوبی کرده‌اند. به هر حال گریز و گزیری از آن نیست تا عجالتاً تحملش کنیم. بعد انشاالله که ازآن بگذریم و برویم سراغ اتفاق‌های بهتر.

دو میهمان ارجمند دارم. هر دو کارآفرین برتر. هر دو زحمتکش و به خصوص در این دوران وانفسای کرونایی کارهای ارزشمندی انجام داده‌اند. به همین جهت، ازشان خواهش کردیم که در خدمتشان باشیم. جناب آقای بهروز تهرانی از یکی از شرکت‌هایی که در واقع هم دانش‌بنیان در زمینه ساخت کیت‌های آزمایشگاهی است و هم یکی از شرکت‌های شتابدهنده که همان کاری را انجام می‌دهند که اول برنامه عرض کردم؛ و یک عزیز دیگر آقای دکتر حسین مرادی. ایشان هم جوان؛ اما ماشاالله خیلی کارهای عالی انجام داده‌اند .خیلی به جوان‌ها کمک می‌کنند. حالا در گپ و گفتمان بیشتر [به این موضوعات] واقف می‌شوید.

خیلی خوش آمدید هر دو بزرگوار. آقای تهرانی، شنیدم کیت تشخیص کرونا ساختید. بله؟

تهرانی:

به محض اینکه کرونا در ایران شیوع پیدا کرد، محققین ما مشغول به کار تحقیقات شدند و در مدت کوتاهی کیت اولمان را، که تشخیص کرونا به روش ملوکولی بود، تهیه کردیم. حتماً گزارشش را همه دوستان عزیز دیده‌اند. کیت تشخیص سلولوژی، که در آن از خون، برای اینکه ببینیم در بدن بیماران پادتن یا آنتی‌بادی تولید شده برای این بیماری به وجود آمده یا نه، استفاده می‌شود. البته با یک پروتکل‌های خاصی باید از این ابزار هم در تشخیص و در واقع پیگیری بیماری کمک گرفته شود.

توکلی:

درود بر شما. خیلی سؤال راجع به کیفیت این کیت، قیمتش و … داریم. برویم به آقای دکتر مرادی هم بپردازیم، برمی‌گردم به شما. خیلی خوش آمدید آقای دکتر.

مرادی:

زنده باشید. متشکرم از شما. من هم سلام عرض می‌کنم خدمت شما و بیننده‌های محترمتان.

توکلی:

شما در واقع یک سازوکار شتابدهنده درست کردید؛ یعنی که آمدید یک مجموعه‌ای را ایجاد کردید که آن‌هایی را که صاحب ایده هستند، به صاحبان سرمایه وصل می‌کنید و داشتم سوابق مجموعتان را مطالعه می‌کردم، دیدم که با اینکه زمان زیادی از کارتان نمی‌گذرد، اما خوب توانستید عمل کنید. جزئیاتش را خودتان بفرمایید.

مرادی:

خب مجموعه ما، شتابدهنده ما، از دل یک مجموعه مشاور سرمایه‌گذاری و تامین مالی متولد شد و با سبقه‌ای که در آن بازار داشتیم و آن فعالیت و امکاناتی که وجود داشت، شتابدهنده‌ای را زیر نظر معاونت علمی ریاست جمهوری راه‌اندازی کردیم و می‌توانم بگویم که طی یک سال گذشته، موفق عمل کردیم. توانستیم فرصت را برای رشد ایده‌های جوان این مملکت فراهم کنیم و کسانی که ایده داشتند، مثل خود ما، خیلی سال پیش، مثل سن ۲۰ سالگی خود من سرشار از ایده‌های متفاوت، ایده‌هایی که می‌توانست در آن سن جوانی خیلی چیزها را شاید تغییر بدهد. در آن فراز و آن هیجانی که وجود دارد، واقعاً من آن انرژی را در بچه‌های امروزی که توی شتابدهنده‌ام می‌آیند، میبینم آنقدری انرژی وجود دارد که می‌توانند دنیا را تغییر بدهند. آن زمان این سازوکار وجود نداشت. شتابدهنده‌ای نبود. ما ناگزیر بودیم برای تک‌تک چیزهایی که نیاز داریم…

توکلی:

در واقع نسل من و شما خودمان به خودمان شتاب می‌دادیم و کسی نبود که به ما شتاب بدهد…

دکتر مرادی:

ولی امروز، خدا را شکر، در تمام مجموعه‌های شتابدهنده، حالا با شاکله‌های متفاوت، با روندهای متفاوتی که هستند، و اگر ایده واقعاً قابلیت تجاری‌سازی داشته باشد در لحظه به بازار عرضه می‌شود.

توکلی:

یک نکته‌ای را بگویم دکتر، با دوستان صاحب استعداد و صاحب انگیزه صحبت می‌کردم، می‌گفتند که آقا، شتابدهنده‌ها آن‌چنان باری را از روی دوش ما برنمی‌دارند. من رفتم ایده‌ای را بردم، می‌گویند آقا، ۳۰ میلیون تومان بهت کمک می‌کنیم که طرحت را شروع کنی، رویش کار کنی، سه چهار ماهه هم اگر به نتیجه رساندی که رساندی، اگر نرساندی که چنین و چنان می‌شود و سهامتان را هم می‌گیریم و اصلاً به نوعی، مثل قرارداد ترکمانچای انگار می‌خواهند باهاش منعقد کنند، این را صاف و شفاف بفرمایید که اگر واقعاً این‌طور است، بگویید که چرا به این صورت است؟ و اگر که این را به عنوان ایراد قبول ندارید، بفرمایید که چرا ایراد نیست؟

مرادی:

البته من ناگزیر هستم از هم‌صنف‌های خودم و همکاران خود دفاع کنم…

توکلی:

چیزی که قابل دفاع باشد اصلاً ایرادی ندارد!

مرادی:

این فرایندی که شما می‌فرمایید، یک فرایند متقنی نیست؛ اما می‌توان گفت در مجموعه شتابدهنده‌ای که ما در خدمت استعدادها و جوان‌های مملکت هستیم…

توکلی:

حالا شما هم‌صنف‌هایتان را نقد هم بکنید که ما هم دلمون نشکند. نگویند این‌ها آمدند و فقط از خودشان تعریف کردند…

مرادی:

عرضم به حضورتان که در این مجموعه، واقعاً وجه تمایز مجموعه ما، دقیقاً اینجا است که ما به طرح‌ها بر اساس نیازشان سرمایه تزریق می‌کنیم و بر اساس آن طرح می‌آییم زمان پیش‌شتابدهی، شتابدهی و پساشتابدهی را برنامه‌ریزی می‌کنیم.

توکلی:

در این صورت ضرر نمی‌کنید؟ پول از کجا می‌آورید؟

مرادی:

از الزامات شتابدهنده‌ها، وجود شبکه سرمایه‌گذاری است. ما خوشبختانه امروز به درجه‌ای از تعالی رسیده‌ایم که خیلی از صاحبان صنعت، صاحبان حرف و صنایع دیدشان صرف دید شخصی نیست و البته این نیستش که شما بگویید اصلاً سودم را در نظر نمی‌گیرم، نه، این نگاه نیست؛ طبیعتاً حاشیه سودی برایش در نظر گرفته می‌شود.

توکلی:

اما در صف اول نیست.

مرادی:

بله، در صف اول نیست. ببینید من نکته‌ای را که بارها، همه جا، قید کردم، این هست که امروز زیان از دست دادن نخبه‌ها برای این مملکت به مراتب زیان بزرگ‌تری نسبت به از دست دادن منابع زیرزمینیمان، معادنمان و یا هر چیز دیگری است. در خبرها چند روز پیش می‌خواندم که یکی از جوان‌های ما، یک ایده‌ای را برای دستگاه تهویه هوا داشته، حالا هم یونیزه کردن هم به اصطلاح تسویه کردن این هوا، توی ایران این فرصت بهش داده نشده…

توکلی:

به تور شما نخورده…

مرادی:

حالا یا ما یا شاید مجموعه‌هایی که امکان این را داشتیم که برای او این سرمایه را فراهم کنیم. رفته توی کشور همسایه ما…

توکلی:

کدام کشور؟

مرادی:

ترکیه. در یک شهرک صنعتی شروع به کار کرده و به او سرمایه‌ای داده شده و یک دستگاهی تولید شده که امروز ما نیازمندیم برویم نفت بدهیم و به ازای آن دستگاه را در کشورمان داشته باشیم.

توکلی:

قیمت نفت هم که این روزها هر بشکه 20 تا 25 دلار است. اگر در وضعیت فعلی بازار از ما بخرند. هرعدد از آن دستگاه را هم لابد نمی‌شود زیر قیمت 100 تا 150 دلار تهیه کرد.

مرادی:

ببینید، من نکته‌ای را می‌بینم که فکر می‌کنم بیانش خالی از لطف نباشد. ما فرمایشات مقام معظم رهبری را که نگاه می‌کنیم، سال گذشته را، این سال‌ها را، نامگذاری این سال‌ها را: جهش تولید. هرکس به نوعی ایشان را تفسیر می‌کند، من شیفته نبوغ این آدم هستم و این شخصیت. من گفتارشان، سیاست‌گذاریشان، سیاستگذاری‌هایشان سیاستگذاری نبوغ‌آمیزی است. شما نگاه می‌کنید: حمایت از تولید، این حمایت از تولید ما رسیده به جهش تولید. من توقعم این هست که در ساختارهای دولتی، در زیرمجموعه‌های دولتی، واقعاً از این روشی که گذاشته می‌شود تمکین کنند. خط مشی که گذاشته می‌شود و بخش خصوص مجال فعالیت داشته باشد و آن را درگیر بروکراسی‌هایی نکنند که...

توکلی:

دست و پاگیر باشد.

مرادی:

ما که آمدیم. مجموعه ما، مجموعه دوستان، هر مجموعه‌ای، شتابدهنده‌ای…

توکلی:

بگذارید به شما برگردم. جناب دکتر اجازه دهید در سوال دوم از شما الزامات جهش تولید در حوزه کسب‌وکارتان را خواهم پرسید ، برگردم در خدمت آقای تهرانی عزیز باشم.

آقای تهرانی من شنیدم که آزمایش تست کرونا خیلی تست گرانی است؛ یعنی به طور مثال، فلان بیمارستان تست را به مبلغ 800 هزار تومان یا به طور مثال 2 میلیون تومان… حالا شاید کمی این قیمت‌ها افت کرده باشد. دراصل این آزمایش‌ها بایستی پولی باشد؟

تهرانی:

ببینید ما یک ساختار بیمه در کشورمان داریم که با رویکردهای مختلف در بخش خصوصی و بخش دولتی از آن استفاده می‌شود، تعرفه تست مولکولی کرونا…

توکلی:

یعنی چی این تست مولکولی؟

تهرانی:

در واقع تست مولکولی که در آن از مخاط بینی و گلو نمونه‌برداری می‌شود و خود ژنوم ویروس نمونه‌برداری می‌شود و ژنوم ویروس تکثیر می‌شود که ببینیم این ویروس در بدن وجود دارد یا خیر. این تست، تست مولکولی هستش و تست پیچیده‌ای است و تجهیزات پیچیده‌ای را نیز نیاز دارد. تست گرانی هم هست و تعرفه آزمایشگاهی آن که قبلاً برای آزمایشگاه‌های خصوصی تعریف شده، اگر اشتباه نکنم 470 هزار تومان است و البته که تست سلولوژی که براساس تست خون هستش و قیمت‌ها بستگی به نوع تست دارد. تستی که ما تهیه کردیم از سرم خون استفاده می‌شود به مراتب ارزان‌تر است و تعرفه آزمایشگاهی آن در آزمایشگاه‌های خصوصی در حدود 30 تا 40 هزار تومان است.

توکلی:

همان دقت را دارد؟

تهرانی:

اصلاً دو رویکرد مختلف دارد. آن یکی آنتی‌بادی را اندازه می‌گیرد که آیا فرد با ویروس تماس داشته یا خیر؟ آمارهای متعددی ارائه شده و در مطالعاتی که در چین انجام شده می‌گویند تا 80 درصد افرادی که آلوده به ویروس می‌شوند، ممکن است هیچ علائمی را نشان ندهند. ولی در بدن آن‌ها وجود دارد و آنتی‌بادی در واقع هیچ کاری نمی‌تواند بکند. این تست می‌تواند به عنوان ابزار کمکی باشد. باید پروتکلش تعریف شود که به چه صورت باید از این ابزار استفاده شود که در تشخیص و پیگیری کمک کند. در دنیا خیلی روی این قضیه گیج هستند. هنوز پروتکی برای این قضیه تعریف نشده است؛ چون این معضل، معضلی جهانی است و برای همه دنیا ناآشنا است. ولی به هر جهت، می‌توانم بگویم که خیلی از این موضوع خوشحال هستم که متخصصینی در کشور وجود دارند که شاید حتی جلوتر از برنامه‌های که در دنیا به صورت تحقیقاتی دارد انجام می‌گیرد، برای اینکه این پروتکل‌ها را مشخص کنند، دارند حرکت می‌کنند. من قاطعانه به شما می‌گویم که شاید تعداد تولیدکنندگان تست‌های سلولوژی در دنیا که موفق به اخذ مجوزهای اورزانسی شدند، انگشت‌شمار است و ما یکی از آن‌ها هستیم.

توکلی:

و ما یکی از آن‌ها هستیم… خیلی اتفاق خوبی است. یک اتفاقی که در آزمایشگاه‌های ما افتاده بود این بود که دستگاه‌های آزمایشگاهی، دستگاه‌های خیلی گران‌قیمت هستند دستگاه‌های هستند که دقت بالایی دارند (البته تخصص شما است، من نباید در موردش صحبت کنم). این‌ها وارد کشور ما شدند و کیت‌های مخصوصی را دارند که صرفاً مختص آن دستگاه‌ها است و بدون آن کیت‌ها بلااستفاده هستند. خیلی از آزمایشگاه‌ها رسماً با آنکه پول زیادی را بابت آن دستگاه‌ها دادند، آن‌ها افتاده‌اند و نمی‌توانند با آن‌ها تست‌ها را انجام دهند. شنیدم که یک سری از شرکت‌های ایرانی کیت‌هایی را تولید کردند که نمی‌دانیم با آن دستگاه‌ها سازگار هستند یا خیر…

تهرانی:

این درد بزرگی است که شما به آن اشاره کردید، این درد بزرگی است. بخاطر اینکه به هر جهت، توی کشور ما، چند سال پیش که این دستگاه‌ها، که ما به آن‌ها دستگاه‌های بسته می‌گوییم؛ یعنی فقط می‌توانند تست خود آن کمپانی را استفاده کنند، به تعداد بسیار زیادی وارد کشور شد و در واقع مجال اینکه یک سیستم نظارتی بخواد در مورد واردات این‌ها تصمیم جدی بگیرد داده نشد و چندین هزار دستگاه بسته وارد کشور شد که به تولیدکننده آسیب بسیار زیادی زد. چرا که آزمایشگاه‌ها دیگر تولیدات داخل را نمی‌توانستند استفاده کنند و مجبور بودن از تست‌های خارجی استفاده کنند و با توجه به پراکندگی و تعداد زیاد آزمایشگاه‌ها در کشور ما، ما نزدیک ۵ هزار آزمایشگاه در کشور داریم…

توکلی:

این که نقطه قوت است دیگر؟

تهرانی:

نه نقطه قوت نیست

توکلی:

نیست؟

تهرانی:

نه

توکلی:

چرا؟

تهرانی:

به خاطر اینکه حالا شاید در این شرایط کرونایی بشود یک جایی نقطه قوت تلقی شود؛ ولی در کشورهای توسعه یافته آزمایشگاه‌های بزرگی هستند که با یک دستگاه می‌توانند چند هزار تست انجام دهند. در کشور ما آزمایشگاه‌های کوچک هم مجبورند بروند همان دستگاه بزرگ را بخرند، چون می‌خواهند با آزمایشگاه‌های دیگر رقابت کننذ. بنابراین اگر مثلاً توی کشور آلمان از یک دستگاهی ۱۰۰ عدد در کل آلمان موجود است در کشور ما ۱۵۰۰ عدد موجود است و این باعث شده هزینه هنگفتی شود و ارز وحشتناکی برای دستگاهی که الان دیگر تقریباً قابل استفاده نیست، از کشور خارج شود.

توکلی:

و در واقع اون هزینه سرشکن می‌شود روی آن پولی که من مریض باید بپردازم و به سیستم بهداشت و درمان و بیمه مملکتم فشار می‌آید…

تهرانی:

کلاً بودجه مملکت هزینه یک چیزی شده که اگر برنامه‌ریزی مناسبی می‌شد و نظارتی از قبل بر این می‌شد... البته بببینید واقعیت این است که همیشه سرعت تکنولوژی بالاتر از سرعت نظارت و ریگولاتوری است؛ بنابراین تا در واقع یک سیستم نظارتی بیاید تشخیص بدهد چه اتفاقی دارد می‌افتد، خیلی اتفاق‌ها افتاده است. این در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد، متأسفانه توی کشور ما، خب یک جاهایی بیشتر اتفاق می‌افتد.

توکلی:

ولی شما آن کیت‌هایی که با دستگاه‌های عمومی خوانده می‌شود تولید می‌کنید با دقت قابل قبول؟

تهرانی:

ببینید، قطعاً یک پروتکل‌هایی وجود دارد و ما باید به آن استانداردها دست‌یابی پیدا کنیم؛ مثلاً در رابطه با یک تست عفونی مثل تشخیص ایدز، باید ۹۵ درصد به بالا حساسیت وجود داشته باشد من مثال می‌گویم…

توکلی: که اگر نداشته باشد؟

تهرانی:

که اگر نداشته باشد تایید نمی‌شود و ما خوشبختانه ارگان‌هایی داریم، مراکزی داریم، آزمایشگاه‌های مرجعی داریم، اصلاً آزمایشگاه مرجع سلامت در واقع و اداره کل تجهیزات پزشکی که این نظارت را به عهده دارند و چک می‌کنند و تست می‌کنند و نتایج را با سختی و اتفاقاً به شدت سختگیرانه چک می‌کنند؛ اگر استاندارد لازم را نداشته باشند، اجازه فروش نمی‌دهند. ما سختگیری‌مان بعضی جاها از کشورهای اروپایی به مراتب بیشتر است.

توکلی:

من به شما تبریک می‌گویم. باریک‌الله به شما و به جوان‌هایی که با شما کار می‌کنند. برگردم به آقای دکتر مرادی، آقای دکتر چند تا از این محصولاتی که شما فرمودید که در واقع شما و مجموعه شما کمک کردید، شتاب دادید به تولیدش و الان دارد به درد مملکت می‌خورد را مثال بزنید برای ما.

مرادی:

عرضم به حضورتان که پروسه شتابدهی توی مترقی، یعنی توی کشورهایی که بینان‌گذار بحث شتابدهنده‌ها هستند نسبت ورودی استارتاپ‌ها به خروجی‌شان ماکزیمم به حدود ۱۳ یا ۱۴ درصد می‌رسد یعنی به تعدادی که استارتاپ‌ها را توی پروسه منتورینگشان پذیرش می‌کنند، تا اینکه خروجی داشته باشند این نسبت چیزی حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد است که توی ایران متأسفانه این عدد شاید بگویم که زیر یک درصد است. زیرساخت آماده‌ای نداشتیم برای این موضوع و همان‌طوری که دوست عزیزمان هم می‌فرمایند سرعت تکنولوژی و سرعت دانش خیلی بیشتر از سرعتی هستش که قانون‌گذار می‌تواند با اون همقدم شود. خیلی از محصولات هستند، من نمی‌دانم تا چه حد این را مجاز هستم که بگویم یا نه، محصولاتی هستند که در حوزه پزشکی حوزه سلامت و حوزه چکاپ لحظه‌ای، دیوایس‌هایی طراحی شده‌اند، بخشی که وارداتی بوده وارد شده و نمونه داخلی از روی نمونه خارجی طراحی می‌شود که ساخته شود که بتواند سلامت...

توکلی:

این سیستم‌های خود مراقبتی مثلاً؟

مرادی:

سیستم‌های خود مراقبتی هستش منتها به صورت بستر اپلیکیشن به صورت دائم در حال کنترل کردن سلامت فرد سرایت‌کننده است.

توکلی:

پس این به درد مردم و نسل حال حاضر مملکتمان می‌رسد؟

مرادی:

طبیعتاً طبیعتاً... ببینید این یکی از محصولاتی است که ما در حوزه تلمدیسین یا می‌توانم بگویم مراقبت‌های روزمره از راه دور داریم رویش کار می‌کنیم.

توکلی:

امیدوارم که این‌ها روز به روز بیشتر بشود و دولتی‌ها به شما کمک کنند اگر لازم باشد به شما کمک کنند و اگر لازم داشتید و دست کمک به سویشان دراز کردید، دستتان را بگیرند و اگر دستتان را نگرفتند، پایتان را هم نگیرند و بگذارند کارتان را بکنید. هم شما آقای تهرانی و هم شما آقای مرادی ممنونم از شما دو بزرگوار که تشریف آوردید در برنامه پایش و امیدوارم که این دیده شدن آنچه که شما انجام می‌دهید، در این برنامه یک فتح بابی بشود برای جوانانی که دارای فکر خوب هستند بیایند به سراغتان. متشکرم از شما هر دو بزرگوار. خانم‌ها و آقایان، مردم نازنین، خیلی متشکریم که این برنامه را تماشا کردید. آرزوی همه ما برای شما سلامتی، سلامتی و سلامتی است. خیلی مخلصیم، خداحافظ شما باشد.

مشاهده کامل این ویدئو در سایت آپارات