پرداخت مالیات در رشد و توسعه جوامع تأثیر به‌سزایی دارد؛ اما دولت‌ها و نظام‌های اقتصادی پیش از آنکه نرخ مالیات‌ها را بالا ببرند و یا سرفصل‌های جدیدی برای اخذ مالیات تدوین کنند می‌بایست تلاش کنند تولید ناخالص داخلی کشورشان را افزایش دهند. زمانی که تولید ناخالص داخلی افزایش یافت (تولید و صادرات رونق گرفت) افزایش نرخ مالیات‌ها منطقی به نظر می‌رسد؛ اما زمانی که تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه پایین باشد، گرفتن مالیات سبب فقیرتر شدن کم‌درآمدها و پولدارتر شدن ثروتمندان می‌شود و عدالت اجتماعی رعایت نمی‌شود. مالیات یکی از اصلی‌ترین اهرم‌ها برای کنترل رشد ثروت و از سوی دیگر توسعه پایدار در جوامع مختلف است. میزان و انواع مالیات‌ها در کشورهای مختلف متفاوت است. بیشترین میزان مالیات بر درآمد افراد (Income Tax) در کشورهای ساحل عاج، سوئد، ژاپن، دانمارک، اتریش، فنلاند، بلژیک و هلند است که بین ۵۰ تا ۶۰ درصد می‌باشد. در ایران حداکثر نرخ مالیات بر درآمد افراد ۳۵ درصد است.

مالیات مبلغی است که به‌موجب قانون و برای تأمین مخارج عمومی به‌طور بلاعوض از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی به دولت پرداخت می‌‌شود؛ در واقع دولت مالیات را از دارایی و درآمد اشخاص برداشت می‌‌کند و هیچ تعهدی نسبت به پرداخت‌کننده نخواهد داشت. مالیات از مهم‌ترین منابع درآمد دولت‌ها در سرتاسر جهان است.

انواع مالیات در ایران به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

الف) مالیات‌های مستقیم

ب) مالیات‌های غیر مستقیم

در قسمت اول به توضیح مالیات‌های مستقیم پرداختیم و در این قسمت به توضیح مالیات‌های غیرمستقیم می‌پردازیم.

انواع مالیات های غیرمستقیم

مهم ترین انواع مالیات های غیرمستقیم که در کشور ما اجرا و اعمال می‌‌شوند، عبارتند از: حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر مصرف و مالیات بر ارزش افزوده.

۱. حقوق و عوارض گمرکی

یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم، حقوق و عوارض گمرکی است. حقوق و عوارض گمرکی در واقع مالیات هر کشور بر صادرات و واردات کالاهای مختلف است که با نام «تعرفه‌های گمرکی» نیز شناخته می‌‌شود. این نوع از مالیات‌ها اصولا تابع سیاست‌های کلان بازرگانی و شرایط اقتصادی کشورها هستند و به‌جز اینکه یکی از راه‌های درآمدزایی دولت‌ها هستند، معمولا برای حمایت از صنایع داخلی نیز به کار گرفته می‌‌شوند. این دسته از مالیات‌­ها ممکن است براساس قیمت و ارزش کالاها یا براساس ویژگی‌ها و مشخصات آنها (مانند حجم، وزن و …) تعیین و دریافت شوند.

۲. مالیات بر مصرف

مالیات بر مصرف مالیاتی است که مصرف‌کنندگان کالاهای خاص در زمان خرید آن کالا (به‌همراه قیمت کالا) پرداخت می‌‌کنند. به این ترتیب هر کس که میزان بیشتری از آن کالا مصرف کند، درنهایت مالیات بیشتری نیز پرداخت می‌‌کند. گرچه این نوع مالیات نهایتا به‌وسیله‌ی مصرف‌کننده‌ی نهایی پرداخت می‌‌شود، اما وظیفه‌ی قانونی پرداخت آن به دولت به‌عهده‌ی تولیدکنندگان و فروشندگان است. مالیات بر مصرف، انواع بسیار زیادی دارد که بارزترین نمونه‌ی آن در ایران، مالیات بر مشروبات غیرالکلی ماشینی و مالیات بر دخانیات است.

۳. مالیات بر ارزش افزوده

منظور از مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت بین کالا و خدمات عرضه‌شده با ارزش کالا و خدمات خریداری‌شده در دوره‌ای مشخص است. مالیات بر ارزش افزوده‌، عرضه‌ی کالاها و خدمات و همچنین صادرات و واردات آنها را شامل می‌‌شود. مالیات بر ارزش افزوده چند مرحله‌­ای است و در مراحل مختلف (تولید، واردات و توزیع) از هر فعال اقتصادی به فعال اقتصادی دیگر انتقال پیدا می‌‌کند، اما درنهایت هزینه‌ی آن از مصرف‌کننده‌ی نهایی دریافت می‌‌شود.


منبع

صاحب اثر: تولید محتوای گروه جاوید

مدت زمان مطالعه: پنج دقیقه